

ଗୋରଖପୁର, 22 ନଭେମ୍ବର (ହି.ସ.)- ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ
ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ପରିଷଦ (ଏବିଭିପି)ର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ
ପ୍ରଫେସର ଯଶବନ୍ତରାଓ କେଲକର୍ ଯୁବ ପୁରସ୍କାର ପାଇଁ ଚୟନିତ ଗୋରଖପୁରର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ପାଣ୍ଡେୟ ‘ଆଜାଦ’ ଙ୍କ ଜୀବନ ସଂଘର୍ଷପୂର୍ଣ୍ଣ ସତ୍ୱେ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ମଧ୍ୟ ଅଟେ।
ଆଜାଦଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, କେବେ କେବେ ଜୀବନ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ପରେ ହିଁ ନୁତନ ଆକାର ନେଇଥାଏ। ଅବସାଦ କୌଣସି ରୋଗ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ପରିସ୍ଥିତି ଯେଉଁଥିରୁ ବାହାରି ଆସିହେବ। ମାତ୍ର ସର୍ତ୍ତ ଏହା
ଯେ ତାକୁ କେହି ଶୁଣିବା ଏବଂ ବୁଝିବା ବାଲା ଥିବା ଦରକାର।
ଦେବଭୂମି ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର
ରାଜଧାନୀ ଡେରାଡୁନରେ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ପରିଷଦର 71ତମ ଜାତୀୟ
ଅଧିବେଶନରେ ଗୋରଖପୁରର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ପାଣ୍ଡେୟ ‘ଆଜାଦ’ଙ୍କୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ପ୍ରଫେସର ଯଶବନ୍ତରାଓ କେଲକର୍ ଯୁବ ପୁରସ୍କାର
ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ଏହି ପୁରସ୍କାର ପାଇଁ ତାଙ୍କ ନାମ ଘୋଷଣା ହେବା ପରେ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ସମାଚାର
ଆଜାଦଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଛି।ଜୀବନ–ଯାତ୍ରା ଏବଂ ସଂଘର୍ଷ ବିଷୟରେ ପଚାରାଯାଇଥିବା ଉପରେ ପାଣ୍ଡେୟ କହିଛନ୍ତି
ଯେ,
“କେବେ କେବେ ଜୀବନ ଭାଙ୍ଗିଗଲେ ହିଁ ନୂଆ
ଆକାର ନେଇଥାଏ। ମୋ ସହ ମଧ୍ୟ ଏକ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଏହା ହୋଇଥିଲା। ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ମୋର ଶରୀର ସହ
ମନକୁ ମଧ୍ୟ ଭିତରୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଇଥିଲା। ମାସ ମାସ ଧରି ଅବସାଦରେ ରହିଲି। ନିରାଶା, ଭୟ, ଏକାକିତ୍ୱ… ସବୁକିଛି
ଯେଉଁଠାରେ ମୋର ପରିଚୟ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା। ଲାଗୁଥିଲା ଯେ ଜୀବନର କୌଣସି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରହିନାହିଁ।
କିନ୍ତୁ ଏମିତି ସମୟରେ ମା’ଙ୍କର ଗୋଟିଏ କଥା ମୋର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଶକ୍ତି ହୋଇରହିଲା— ‘…ପୁଅ, ବେଦନା ହେଉଛି ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ଭାଷା, ତା’ଠାରୁ ପଳାଇବା ନୁହେଁ… ତାକୁ ବୁଝିବା।’ ବୋଧେ ମା’ଙ୍କର
ଏହି ବାକ୍ୟଟି ମତେ ପୁଣିଥରେ ଜୀବନକୁ ନୂଆଭାବରେ ବଞ୍ଚିବା ଶିଖାଇଲା।”
ମାନସିକ ରୋଗୀମାନଙ୍କ ସେବା
କରିବାର ଭାବନା କେମିତି ଆସିଲା?
ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ
ଆଜାଦ କହିଛନ୍ତି ଯେ, “ମୋ ନିଜ ଅବସାଦ ମତେ ଶିଖାଇଲା ଯେ ମାନସିକ ରୋଗ କୌଣସି ଅଭାବ ନୁହେଁ, ଏହା ଏକ ପରିସ୍ଥିତି ଅଟେ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିରୁ ମୁକ୍ତି
ମିଳିପାରେ,
ଯଦି କେହି ଧୈର୍ଯ୍ୟର ସହ ଶୁଣିବ, ବୁଝିବ ଏବଂ ଧରି ରଖିବ।” ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ପାଣ୍ଡେୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, “ସଡ଼କରେ ବୁଲୁଥିବା ମାନସିକ ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ସମାଜ ‘ପାଗଳ’ କହି ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ହଟାଇ ଦେଇଥାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ଭିତରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିବା ଲୋକ ହୋଇଥାନ୍ତି।
ମୁଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲି ଯେ ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ସଂସାର ଛାଡ଼ିଦେଇଛି, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମୁଁ ଦୃଢ଼ ହୋଇ ରହିବି।”“ଏମିତି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଭୋଜନ ଦେବା, ତାଙ୍କ ଚିକିତ୍ସା, ସ୍ନାନ କରାଇବା, ପୋଷାକ ପିନ୍ଧାଇବା ଏବଂ ପରାମର୍ଶ ଦେବା— ଏହି ସବୁ ମୋର ପ୍ରତିଦିନର କାମ। ଏହି କାମରେ ମଧ୍ୟ ମୋତେ ମା’ଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ସ୍ମରଣ ହୋଇଆସେ—‘…ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ବେଦନା ପଢ଼ିବା ଶିଖ, ଆଧା ଦୁନିଆ ସ୍ୱତଃ ଠିକ୍ ହୋଇଯିବ।’”
ଜେଲରେ କଏଦୀମାନଙ୍କୁ କାଉନସିଲିଂ
କରିବାର ଅନୁଭବ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ପାଣ୍ଡେୟ କହିଛନ୍ତି—
“ଜେଲର କାନ୍ଥ ପଛରେ କେବଳ ଅପରାଧ ନୁହେଁ, ବରଂ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିବା ଶିଶୁବୟସ୍କ, ଦରିଦ୍ରତା, ଭୁଲ ସଙ୍ଗତି ଏବଂ ମୁହୂର୍ତ୍ତକ ଉତ୍ତେଜନାର କାହାଣୀ ଥାଏ। ମୁଁ
ଦେଖିଛି ଯେ ଅନେକ କଏଦୀ ଅପରାଧୀ କମ୍, ବେଶି ସମୟ ପରିସ୍ଥିତିର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି। ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ସତ୍ୟ ହେଉଛି
ଯେ,
ସେମାନଙ୍କର ମନରେ ଅପରାଧରୁ ଅଧିକ ଅପରାଧବୋଧ ରହିଛି। ସେମାନଙ୍କୁ
କେବଳ ଦଣ୍ଡ ନୁହେଁ, ବରଂ ଶୁଣିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି।
ପାଣ୍ଡେୟ କହିଛନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ ସେ କଏଦୀମାନଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁଥିଲେ, ଅନେକ କଏଦୀ କହୁଥିଲେ— ‘ସାହେବ, ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ କେହି ଆମକୁ ମାନବ ବୋଲି ବୁଝି କଥା ହେଲେ।’ ଏମିତି କଥା ଶୁଣିବା ପରେ ମୋତେ ଲାଗେ ଯେ ବୋଧେ ମୋର ଏଠାରେ ରହିବାର
ସାର୍ଥକତା ଅଛି।”
ଏବିଭିପିର ‘ଯଶବନ୍ତ ରାଓ କେଲକର୍ ଯୁବ ପୁରସ୍କାର’ ପାଇଁ ନାମ ଚୟନିତ ହେବା ପରେ ଆଜାଦ କହିଛନ୍ତି—
“ଏହି ପୁରସ୍କାର କେବଳ ମୋର ପ୍ରୟାସକୁ
ସମ୍ମାନ ଦେଉନାହିଁ, ବରଂ ମୋର ମା’ଙ୍କର
ଚିନ୍ତାଧାରା, ମୋର
ବେଦନାର ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସେହି ଅସଂଖ୍ୟ ଲୋକଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦର ସମ୍ମାନ ଯାହାଙ୍କର ଜୀବନକୁ ସ୍ପର୍ଶ
କରିବାର ସୁଯୋଗ ମୋତେ ମିଳିଛି। ସେବା କେବଳ କାମ ନୁହେଁ… ମୋ ପାଇଁ ଏହା ଗୋଟିଏ ବ୍ରତ ଯାହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜୀବନ ଚାଲିବ।”
ଏହି ସେବା-ଯାତ୍ରା ପାଇଁ
ପ୍ରେରଣା ସୂତ୍ର ସମ୍ପର୍କରେ ଆଜାଦ କହିଛନ୍ତି— “ମୋର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶ୍ୱାସ ପଛରେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ଆଧାର ଅଛି—ମା’ଙ୍କର ସ୍ବପ୍ନ। ଯଦି ଦୁର୍ଘଟଣା ହୋଇନାହିଁ, ଯଦି ଅବସାଦ ଆସିନାହିଁ, ତେବେ ସମ୍ଭବତଃ ମୁଁ ଏହି ପଥ ଚୟନ କରିପାରିବିନାହିଁ। ବେଦନା
ଦିଗଦର୍ଶନ କରିଛି, ଏବଂ
ମା’ଙ୍କର ସ୍ବପ୍ନ ଏହି ଦିଗକୁ ଅର୍ଥ ଦେଇଛି। ମୋ ପାଇଁ ସେବା କୌଣସି
ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ମୋର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସଙ୍କଳ୍ପ ଯେ, ମା’ଙ୍କର ସ୍ବପ୍ନକୁ ପ୍ରତିସ୍ଥାପନ କରିବା ପାଇଁ ସେ ଯଥାସମୟରେ ସାକାର କରିବି।”
ସେ କହିଛନ୍ତି—
“ଜୀବନ ଛୋଟ, କିନ୍ତୁ କାହାର ପାଇଁ ଆଶା ହୋଇଯିବା… ଏହି ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଜିତ। ମୁଁ କେବଳ ଏହି ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି ଯେ, କୌଣସି ନିରାଶ୍ରୟ ଭୋକିଲା ନ ଶୋଉ, କେହି ମାନସିକ ରୋଗୀ ସଡକରେ ଅପମାନିତ ହୋଇ ନ ବୁଲୁ ଏବଂ କୌଣସି କଏଦୀ ନିଜକୁ
ସବୁବେଳ ପାଇଁ ହାରିଯାଇଥିବା ନଭାବୁ । ଏହି ହେଉଛି ମୋର ଧର୍ମ, ମୋର ଦିଗ, ମୋର ସଙ୍କଳ୍ପ।
ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ, ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ପାଣ୍ଡେୟ ‘ଆଜାଦ’ ଇସ୍ମାଇଲ୍ ରୋଟି ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଫାଉଣ୍ଡେସନ୍ ର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଗୋରଖପୁରରେ ଏକ
ରୋଟି ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଚଳାଉଛନ୍ତି। ଏହାସହିତ ସେ ଗୋରଖପୁର ଅଞ୍ଚଳରେ ନିରାଶ୍ରୟ ମାନସିକ ରୋଗୀମାନଙ୍କ
ସେବା କରୁଛନ୍ତି। ଆଜାଦ ଗୋରଖପୁର ଅଞ୍ଚଳର ମାନସିକ ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧା, ଔଷଧ ଏବଂ ପୁନର୍ବାସରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ସେ ଜେଲର କଏଦୀମାନଙ୍କର
ପୁନର୍ବାସ,
ଶିଶୁ ଭିକ୍ଷାବୃତ୍ତି ଉନ୍ମୂଳନ, ମଦ୍ୟପାନ ମୁକ୍ତି, ସଫେଇ ଓ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ
କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି। ପାଣ୍ଡେୟ ଦୁଇଟି ପୁନର୍ବାସ କେନ୍ଦ୍ର ଚଳାଇବା ସହ ତାଙ୍କର ଜନଜାଗୃତି
ଅଭିଯାନ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନେକ ଶିଶୁ ଏବଂ ଯୁବ ମାନଙ୍କ ଜୀବନରେ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଛନ୍ତି।
ଏଥିପାଇଁ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ସରକାର ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍ଥାମାନେ ତାଙ୍କୁ ଅନେକ ସମ୍ମାନ ଦେଇଛନ୍ତି।
---------------
ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ସମାଚାର / ସ୍ୱାଗତିକା